10/01/2024
Khi nghe những " nghệ sĩ xịn, nghệ sĩ oách" nói về nghệ thuật, tôi lại nhớ đến một đoạn văn trong tiểu thuyết "Số Đỏ" của Vũ Trọng Phụng, đoại loại là như này:
- Trời ơi, cái óc mỹ thuật của bình dân Việt Nam thật là thảm hại!
- Nói chuyện mỹ thuật với bình dân thì thật phí lời!
- Không! Không! ngài là nhà báo, ngài phải nâng bình dân lên cái nghĩa vụ hiểu biết mỹ thuật mới được. Tôi, tôi là một nhà mỹ thuật, tôi đã hy sinh cả một cuộc đời của tôi rồi!
- Thiết tưởng ảnh hưởng của ngài trong dân gian cũng đã phổ cập đấy chứ!
- Chưa đủ. Còn phải làm việc nữa, dân ta là một dân tộc lười biếng, không chịu suy xét, không muốn tìm mà hiểu những cái khó hiểu của mỹ thuật, cho nên sức hoạt động của tôi chỉ bành trướng được có chừng. Vậy mà mỹ thuật càng khó hiểu bao nhiêu thì càng có giá trị bấy nhiêu. Thí dụ như ở Ý-đại-lợi và Đức-ý-chí: những nhà danh hoạ được tôn lên làm thần thánh chỉ vì có những tranh nguệch ngoạc khó hiểu, những bức hoạ mà công chúng không hiểu gì là đẹp cả nhưng mà công chúng cứ công nhận là những kỳ công kiệt tác, đến nỗi Mussolini và Hit-ler cũng phải ghen ghét, lúc lên ngôi độc tài thì việc thứ nhất là đem bỏ t.ù tác giả những kỳ công ấy mãi cho đến lúc bao giờ ngày hiểu được mỹ thuật thì thôi. Đấy, ngày xem! Bao giờ dân ta đến trình độ ấy! Bao giờ bọn nghệ sĩ chúng tôi được - bị bỏ t.ù như thế?
Người kia gật gù:
- Quả vậy!
Người này lại sốt sắng nói tiếp:
- Chỉ vì trình độ thấp kém của xã hội mà anh em nghệ sĩ chúng tôi phải quay về làm cái việc cải cách y phục nữ là món mỹ thuật dễ hiểu nhất. Bao giờ cả xã hội này biết thưởng thức vẻ đẹp về... bộ đùi của người đàn bà thì mới hiểu giá trị của những bức vẽ kho.ả thâ.n và do thế, mới hiểu nổi những món mỹ thuật tối cao.
- Đúng đúng, vậy hai ta cùng đến Hai Trái Zứng để sắm vài tấm thiệp phê bình nghệ thuật mới được!
- Anh nói chí phải
