02/01/2020
Dlaczego mówimy "Napoje Wyskokowe" ?
O wyskoku (zapomnianym obecnie znaczeniu) słów kilka…………….
Istnieje bardzo wiele gatunków napojów wyskokowych, różniących się od siebie kolorem, smakiem, mocą upajania, miejscem wyrobu, bo jedne są krajowe, drugie zagraniczne;, wreszcie ceną, bo jedne są tanie, drugie bardzo drogie. Wszystkie jednak to mają wspólne, że zawierają w sobie wyskok czyli alkohol (wszystko jedno co najczystszy spirytus). Wyskok nadaje trunkom moc upajania i przyczynia się do ich powodzenia wśród ludzi, bo nikt przecież trunków nie pije dla ich smaku słodkiego lub gorzkiego, ale dla właściwej im zdolności odurzania. Ponieważ więc wyskok stanowi najważniejszą, część wszystkich trunków, nie zawadzi dowiedzieć się, ile go jest w rozmaitych gatunkach. Rozpatrzmy w krótkości najwięcej używane napoje wyskokowe.
Wino wyrabia się z soku wyciśniętego z winnych jagód i poddanego fermentacyi. Wino zawiera od 9 do 12% wyskoku, to znaczy że na 100 równych części wina znajduje się 9 do 12 części czystego wyskoku. Ilość wyskoku zależną jest od gatunku wina, a gatunków tych jest bardzo dużo. Różnią się od siebie smakiem, kolorem i ilością wyskoku. Na ogół wina są drogie i dla tego ich użycie mało jest rozpowszechnione wśród szerokich warstw ludności. W wyjątkowych tylko razach, w chorobie na przykład, największy biedak zdobywa się na kupienie butelki wina dla chorego. Należy jednak być tu bardzo ostrożnym i bez wiedzy lekarza choremu wina nie dawać, bo często można więcej mu zaszkodzić, niż pomódz.
Piwo wyrabia się ze słodu jęczmiennego, do którego dodaje się nieco chmielu i następnie poddaje się fermentacyi. Piwo zawiera nieznaczną ilość wyskoku, od 3 do 5%. Niektórzy twierdzą, że piwo jest pożywne; trudno jednak zgodzić się na to, bo piwo zawiera tak mało części pożywnych, że trzeba by chyba wypić cały antałek, aby się z niego jaki posiłek dla ciała okroił. Należy pamiętać, że piwo świeże, niewystałe, zwłaszcza bardzo zimne może wywołać niebezpieczne zaburzenie żołądkowe.
Miód wyrabia się z miodu pszczelego, który gotuje się z odpowiednią ilością wody i następnie poddaje fermentacyi. Trunek ten był dawniej bardzo u nas rozpowszechniony, dziś mało jest używany. Zawiera wyskoku ilość rozmaitą od 5 do 12%
Wino, piwo i miód należą do trunków słabszych, zawierających małą ilość wyskoku. Do trunków mocnych, zawierających dużo wyskoku. zaliczają się: wódka, arak i koniak.
Wódka wyrabia się z kartofli albo żyta, W handlu znajdują się rozmaite gatunki wódki, różniące się smakiem i mocą; wyskoku zawierają od 40 do 60%: Arak wyrabia się z ryżu, a koniak z wina przez dystylację. Obydwa trunki są bardzo mocne, bo zawierają koło 60%, wyskoku.
Wyskok, który, jak widzieliśmy znajduje się w mniejszej lub większej ilości we wszyskich trunkach, jest bardzo silną trucizną, działającą przede wszystkiem na siedlisko naszych myśli, czyli na mózg. Pod wpływem wyskoku mózg podlega obezwładnieniu, myślenie zmienia się i rozstraja, albo też zupełnie ustaje. Ten stan mózgu nazywa się upojeniem, a tak dobrze jest znany wszystkim, że niema potrzeby go opisywać. Dla wielu ludzi musi być ten stan przyjemny, miłe im musi być to oszołomienie głowy i wielce podobać się im muszą te bezsensowne myśli, jakie się gwałtem do umysłu cisną. No czyżby napoje wyskokowe były tak bardzo rozpowszechnione? Czyżby je używali ci, co wiedzą o ich szkodliwości, a wiedzą o tem prawie wszyscy, ho na to nie potrzeba być uczonym?
Za: O Trunkach czyli NAPOJACH WYSKOSKOWYCH, d-ra Józefa Brzezińskiego (z Zawiercia); Wydawnictwo Częstochowskiego Oddziału Warszawskiego Towarzystwa Hygienicznego, Częstochowa, 1912 (domena publiczna: www.polona.pl)
